اجزای تشکیل دهنده سیم وکابل

اجزای تشکیل دهنده سیم و کابل شامل هادی ها، عایق ها، پوشش داخلی اکسترود و روکش می‎باشد.

هادی ها

هادی ها در استاندارد ملی ایران به 4 گروه (1 و 2 و 5 و 6) تقسیم می شود. هادی های که در گروه 1 و 2 قرار می گیرند برای کابل های نصب ثابت به کار می رود و هادی های گروه 5 و 6 برای استفاده در کابل ها و بندهای قابل انعطاف به کار می رود.

گروه1- هادی های تک مفتولی

گروه2- هادی های تابیده شده منظم

گروه5- هادی های قابل انعطاف

گروه 6- هادی های قابل انعطاف با انعطاف پذیری بیشتر نسبت به گروه 5

جنس هادی ها

هادی ها میتواند از جنس مس آنیل شده با اندود فلزی یا بدون آن ویا از جنس آلومینیوم یا آلیاژآلومینیوم باشد.

چند نکته مهم:

همه مفتولهای هر هادی باید داری قطر نامی یکسان باشد.
تعداد سیم ها در هر هادی نباید کمتر از مقادیر داده شده در جدول 2 استاندارد ملی ایران به شماره 3084 باشد.
هادی های آلومینیومی یا آلیاژآلومینیومی منظم و فشرده نشده باید دارای سطح مقطع بالاتر از 10 میلی متر مربع باشد.
نسبت قطر دو مفتول مختلف در یک هادی نباید بیشتر از 2 باشد.
درمورد گروه 5 و 6 (هادی های قابل انعطاف) قطر مفتول هر هادی نباید از حداکثر مقادی داده شده در جدول 3 و 4 استاندارد 3084 بیشتر باشد.

مقاومت هادی

مقاومت هادی ها در دمای 20 درجه نباید از حداکثر مقادیر در جدول 1 و 2 بیشتر باشد.

دما در اندازه گیری مقاومت حتما باید 20 درجه باشد در صورت لزوم به تصیح مقدار مقاومت در دمای 20 درجه و طول یک کیلومتر ازرابطه زیر محاسبه می شود:

R20=Rt×Kt×1000/l

L: طول کابل برحسب متر

k⁡t: ضریب تصیح دما

R⁡t: مقاومت اندازه گیری شده هادی برحسب اهم

R20: مقاومت در دمای 20

جدول1- گروه 1- هادی های تک مفتولی برای کابل های تک رشته و چند رشته

حداکثر مقاومت هادی در دمای 20			سطح مقطع نامی mm²
	هادی مس آنیل شده گرد
هادی های آلومینیومی، آلیاژ آلومینیومی گرد یا شکل داده شده Ω/km	با اندود فلزی Ω/km	بدون اندود فلزی Ω/km
–	36.7	36.0	0.5
–	24.8	24.5	0.75
–	18.2	18.1	1.0
–	12.2	12.1	1.5
–	7.56	7.41	2.5
–	4.70	4.61	4
–	3.11	3.08	6
3.08 ᵃ	1.84	1.83	10
1.91 ᵃ	1.16	1.15	16
1.20 ᵃ	–	0.727 ᵇ	25
0.868 ᵃ	–	0.524 ᵇ	35
0.641	–	0.387 ᵇ	50
0.443	–	0.268 ᵇ	70
0.320 ᵈ	–	0.193 ᵇ	95
0.253 ᵈ	–	0.153 ᵇ	120
0.206 ᵈ	–	0.124 ᵇ	150
0.164 ᵈ	–	0.101 ᵇ	185
0.125 ᵈ	–	0.0775 ᵇ	240
0.100 ᵈ	–	0.0620 ᵇ	300
0.0778	–	0.0465 ᵇ	400
0.0605	–	–	500
0.0469	–	–	630
0.0367	–	–	800
0.0291	–	–	1000
0.0247	–	–	1200
a تنها در مورد هادی های آلومینیومی گرد با سطح مقطع 10mm² تا 35mm² (به بند 5-1-1 ج مراجعه شود) b به یادآوری 5-1-1 ب مراجعه شود. c به یادآوری 5-1-2 مراجعه شود. d در کابل های تک رشته، جهار هادی شکل داده شده قطاعی ممکن است در یک هادی گرد قرار گیرند. حداکثر مقاومت هادی های قرار گرفته در کابل باید %25 هر یک از هادی های قطاعی شکل داخل آن باشد.

جدول 2- گروه2- هادی های تابیده شده منظم برای کابل های تک رشته و چند رشته

حداکثر مقاومت هادی در دمای 20			حداقل تعداد مفتول ها در هادی						سطح مقطع نامی mm²
هادی های آلومینیومی یا آلیاژ آلومینیومیͨ Ω/km	هادی مسی آنیل شده		شکل داده شده		گرد فشرده شده		گرد
هادی های آلومینیومی یا آلیاژ آلومینیومیͨ Ω/km	مفتول های با اندود فلزی Ω/km	مفتول های بدون اندود فلزی Ω/km	Al	Cu	Al	Cu	Al	Cu
–	36.7	36.0	–	–	–	–	–	7	0.5
–	24.8	24.5	–	–	–	–	–	7	0.75
–	18.2	18.1	–	–	–	–	–	7	1.0
–	12.2	12.1	–	–	–	6	–	7	1.5
–	7.56	7.41	–	–	–	6	–	7	5/2
–	4.71	4.61	–	–	–	6	–	7	4
–	3.11	3.08	–	–	–	6	–	7	6
3.08	1.84	1.83	–	–	6	6	7	7	10
1.91	1.16	1.15	–	–	6	6	7	7	16
1.20	0.734	0.727	6	6	6	6	7	7	25
0.868	0.529	0.524	6	6	6	6	7	7	35
0.641	0.391	0.387	6	6	6	6	19	19	50
0.443	0.270	0.268	12	12	12	12	19	19	70
0.320	0.195	0.193	15	15	15	15	19	19	95
0.253	0.154	0.153	15	18	15	18	37	37	120
0.206	0.126	0.124	15	18	15	18	37	37	150
0.164	0.100	0.0991	30	30	30	30	37	37	185
0.125	0.0762	0.0754	30	34	30	34	37	37	240
0.100	0.0607	0.0601	30	34	30	34	61	61	300
0.0778	0.0475	0.0470	53	53	53	53	61	61	400
0.0605	0.0369	0.0366	53	53	53	53	61	61	500
0.0469	0.0286	0.0283	53	53	53	53	91	91	630
0.0367	0.0224	0.0221	–	–	53	53	91	91	800
0.0291	0.0177	0.0172	–	–	53	53	91	91	1000
0.0247	0.0151	0.0151	b						1200
0.0212	0.0129	0.0129	b						1400 ᵃ
0.0186	0.0113	0.0113	b						1600
0.0165	0.0101	0.0101	b						1800 ᵃ
0.0149	0.0090	0.0090	b						2000
0.0127	0.0072	0.0072	b						2500
a این اندازه ها مقادیر ترجیحی نیستند. سایر مقادیر غیر ترجیحی برای برخی از کاربردهای خاص شناسایی شده اند ولی در دامنه کاربرد این استاندارد قرار نمی گیرند. b حداقل تعداد مفتول های این اندازه ها مشخص نشده است. این اندازه ها ممکن است از 4، 5 یا 6 بخش مساوی تشکیل شده باشد(هادی میلیکن) c برای هادی های با آلیاژ آلومینیومی تابیده شده منظم که دارای همان سطح مقطع نامی هادی های آلومینیومی هستند، مقدار مقاومت بایستی با توافق سازنده و خریدار باشد.

جدول 3- گروه 5-هادی های مسی قابل انعطاف برای کابل های تک رشته و چند رشته

حداکثر مقاومت هادی در دمای 20		حداکثر قطر مفتول ها در هادی mm	سطح مقطع mm²
مفتول با اندود فلزی Ω/km	مفتول بدون اندود فلزی Ω/km	حداکثر قطر مفتول ها در هادی mm	سطح مقطع mm²
40.1	39.0	0.21	0.5
26.7	26.0	0.21	0.75
20.0	19.5	0.26	1.0
13.7	13.3	0.26	1.5
8.21	7.98	0.31	2.5
5.09	4.95	0.31	4
3.39	3.30	0.41	6
1.95	1.91	0.41	10
1.24	1.21	0.41	16
0.795	0.780	0.41	25
0.565	0.554	0.41	35
0.393	0.386	0.51	50
0.277	0.272	0.51	70
0.210	0.206	0.51	95
0.164	0.161	0.51	120
0.132	0.129	0.51	150
0.108	0.106	0.51	185
0.0817	0.0801	0.51	240
0.0654	0.0641	0.51	300
0.0495	0.0486	0.51	400
0.0391	0.0384	0.61	500
0.0292	0.0287	61/0	630

جدول 4- گروه 6-هادی های مسی قابل انعطاف برای کابل های تک رشته و چندرشته

حداکثر مقاومت هادی در دمای 20		حداکثر قطر مفتول ها در هادی mm	سطح مقطع mm²
مفتول با اندود فلزی Ω/km	مفتول بدون اندود فلزی Ω/km	حداکثر قطر مفتول ها در هادی mm	سطح مقطع mm²
40.1	39.0	0.16	0.5
26.7	26.0	0.16	0.75
20.0	19.5	0.16	1.0
13.7	13.3	0.16	1.5
8.21	7.98	0.16	2.5
5.09	4.95	0.16	4
3.39	3.30	0.21	6
1.95	1.91	0.21	10
1.24	1.21	0.21	16
0.795	0.780	0.21	25
0.565	0.554	0.21	35
0.393	0.386	0.31	50
0.277	0.272	0.31	70
0.210	0.206	0.31	95
0.164	0.161	0.31	120
0.132	0.129	0.31	150
0.108	0.106	0.41	185
0.0817	0.0801	0.41	240
0.0654	0.0641	0.41	300

عایق

دسته بندی که یک آمیزه با توجه به خواص خود در آن قرار گرفته است و به وسیله آزمون های مشخص تعیین می گردد و تشخیص آمیزه ها مستقیما به اجزا ساخت آن بستگی ندارد .

1-پلی ونیل کلراید (PVC)

2-لاستیک اتیلن پروپیلن (EPR)

3-لاستیک اتیلن پروپیلن با درجه سختی بالا (HEPR)

4- پلی اتیلن شبکه ای (کراس لینک شده (XLPE)

ترکیبی ازمواد که به طور مناسب انتخاب و با هم فرآوری شده اند که جز اصلی آنها پلاستومرهای پلی ونیل کلراید است.

جنس عایق های پلی ونیل کلراید به چهار دسته تقسیم بندی می شود

آمیزه pvc از نوع C برای کابل های نصب ثابت
آمیزه pvc از نوع D برای کابل های قابل انعطاف
آمیزه pvc از نوع E مقاوم در برابر گرما برای سیم کشی داخلی
آمیزه pvc از نوع A برای کابل های قدرت

براین اساس دسته بندی موادعایق برحسب استاندارد به شرح زیر بیان می شود:

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 01(607)-02(607)-05(607)-06(607) در گروه pvc نوع C

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 07(607)-08(607) در گروه pvc نوع E

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 4-607 در گروه pvc نوع C

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 5-607 در گروه pvc نو ع D (به اسستثناء استاندارد 56(607) و 57(607)

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 6-607 در گروه pvc نوع D

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد 7-607 در گروه pvc نوع D

تمامی سیم های تولید شده در استاندارد3569 در گروه pvc نوع A

به کار گیری عایق بر روی هادی

عایق باید کاملا روی هادی چسبیده باشد به استتثنای بندهای با انعطاف پذیری بالا که برداشتن عایق باید بدون آسیب دیدن عایق هادی یا پوششش قلع اندود باشد.

در به کارگیری عایق بر روی هادی ضخامت عایق از متراژ تعیین شده برای نوع و اندازه ای از کابل که در جداول استاندارد (3-607 و 4-607 )نشان داده شده نباید کمتر باشد.

پوشش داخلی اکسترود

پوشش داخلی اکسترود باید آمیزه ای برمبنای لاستیک یا پلاستیک باشد

پوشش داخلی اکسترود شده باید رشته های کابل را احاطه کند و ممکن است به فضای بین آن ها نفوذ کند به طوری که به این مجموعه شکل گرد بدهد نکته مهم در اینست که پوشش داخلی نباید به رشته ها بچسبد.

در مورد کابل های که دارای ذره یا هادی هم مرکز ویا سایر لایه های فلزی کلی نمی باشد پوشش داخلی میتواند حذف شود در صورتی که سطح کابل عملا گرد باقی بماند البته به غیر از مقطع 10 به بالا که به کار بردن پوشش میانی الزامیست.

پوشش داخلی نوارپیچ

برای کابل های با رشته های گرد به استثنای کابل های با بیش از پنج رشته پوشش میانی به صورت نوارپیچ تنها هنگامی مجاز خواهد بود که فضای خالی میان رشته ها به صورت کامل پرشود.

روکش

جنس روکش اگر آمیزه ای از پلی ونیل کلراید باشد:

آمیزه PVC از نوع ST1 برای کابل های قدرت
آمیزه PVC از نوع ST4 برای کابل های نصب ثابت
آمیزه PVC از نوع ST5 برای کابل های قابل انعطاف
آمیزه PVC از نوع ST9 برای کابل های مقاوم در برابر روغن
آمیزه PVC از نوع ST10 برای کابل هایی که جنس روکش آنها باید مناسب دمای 90 درجه باشد.

اگر جنس غلاف از پلی ونیل کلراید نباشد:

اگر برپایه پلی اتیلن باشد در دمای 80 درجه ازنوع ST3
اگربر پایه پلی ونیل کلراید باشد در دمای 90 درجه از نوع ST7

نحوه به کارگیری روکش

روکش باید به صورت یک لایه اکسترود شود

الف:درمورد کابل های تک رشته روی رشته

ب-در مورد سایر کابل ها روی مجموعه رشته ها و پرکننده ها یا پوشش داخلی (در صورت وجود)

روکش نباید به رشته ها بچسبد یک نوار به عنوان جداکننده ممکن است زیر روکش قرار بگیرد.

در موارد مشخص ممکن است خود روکش در فضای بین رشته ها نفوذ کند (مانند استاندارد 5-607و 6-607)وبه شکل پرکننده درآید.

میانگین ضخامت کابل نباید از مقدار تعیین شده برای نوع و اندازه ای از کابل که در جداول استاندارد ملی مربوطه نشام داده شده کمتر باشد.

گردآوری شده توسط واحد کنترل و تضمین کیفیت واحد تولیدی سیم و‌ کابل ساوه
به سرپرستی: خانم مهندس سعیده برجی